Η 78η έκδοση του Φεστιβάλ Καννών ξεκίνησε την Τρίτη το βράδυ με έναν συνδυασμό πολιτικά φορτισμένης και χολιγουντιανής ατμόσφαιρας, καθώς στον Ρόμπερτ Ντε Νίρο απονεμήθηκε ο Τιμητικός Χρυσός Φοίνικας από τον Λεονάρντο ΝτιΚάπριο. Ο συγκινημένος Ντε Νίρο, κατά την αποδοχή της τιμής, εκφώνησε μια παθιασμένη ομιλία για τα προβλήματα που, όπως είπε, αντιμετωπίζει η καλλιτεχνική κοινότητα και απειλούν τη δημοκρατία υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ.
«Στη χώρα μου, παλεύουμε με λύσσα για τη δημοκρατία που κάποτε θεωρούσαμε δεδομένη. Αυτό μας επηρεάζει όλους εδώ, γιατί η τέχνη είναι δημοκρατική. Η τέχνη είναι συμπεριληπτική, φέρνει τους ανθρώπους κοντά. Η τέχνη αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα και γι’ αυτό η τέχνη αποτελεί απειλή· γι’ αυτό κι εμείς είμαστε απειλή για τους αυτόκλητους ηγέτες και τους φασίστες», δήλωσε. «Ο αμαθής πρόεδρος της Αμερικής όρισε τον εαυτό του επικεφαλής ενός από τα σημαντικότερα πολιτιστικά μας ιδρύματα. Έχει περικόψει τη χρηματοδότηση και τη στήριξη στις τέχνες, τις ανθρωπιστικές σπουδές και την εκπαίδευση. Και τώρα ανακοίνωσε έναν δασμό 100% στις ταινίες που παράγονται εκτός ΗΠΑ. Αφήστε το να σας βυθιστεί… Δεν μπορείς να βάλεις τιμή στη δημιουργικότητα, αλλά, όπως φαίνεται, μπορείς να της βάλεις δασμό.»
Ο Ντε Νίρο τόνισε πως οι ενέργειες του Τραμπ δεν αφορούν μόνο τις ΗΠΑ. «Δεν είναι μόνο αμερικανικό πρόβλημα, είναι παγκόσμιο», είπε. «Δεν μπορούμε όλοι απλώς να παρακολουθούμε. Πρέπει να δράσουμε, και να δράσουμε τώρα — όχι με βία, αλλά με πάθος και αποφασιστικότητα. Είναι καιρός όλοι όσοι νοιάζονται για την ελευθερία να οργανωθούν, να διαμαρτυρηθούν — και φυσικά, όταν έρθει η ώρα, να ψηφίσουν. Απόψε και για τις επόμενες 11 μέρες, δείχνουμε τη δύναμή μας και τη δέσμευσή μας γιορτάζοντας την τέχνη σε αυτό το ένδοξο φεστιβάλ. Liberté, égalité, fraternité.»
Ο ΝτιΚάπριο, που ανέβηκε στη σκηνή εν μέσω έντονων χειροκροτημάτων, τόνισε τον ρόλο που έπαιξε ο Ντε Νίρο στα πρώτα βήματα της καριέρας του. «Μεγαλώνοντας στο Λος Άντζελες, κάθε νεαρός ηθοποιός που ήξερα μελετούσε το έργο του Ντε Νίρο», είπε ο βραβευμένος με Όσκαρ ηθοποιός. «Τον μελετούσαμε, προσπαθούσαμε να καταλάβουμε πώς βυθιζόταν τόσο ολοκληρωτικά στους ρόλους του. Έφτιαξε το πρότυπο. Δεν ήταν απλώς ένας σπουδαίος ηθοποιός, ήταν ο ηθοποιός.» Ο ΝτιΚάπριο θυμήθηκε πώς πήρε τον πρώτο του μεγάλο ρόλο, παίζοντας απέναντι στον Ντε Νίρο στην ταινία This Boy’s Life. «Η διαδικασία της ακρόασης ήταν σκληρή. Υπήρχε μεγάλος ανταγωνισμός. Κανείς μας δεν ήξερε ποιος θα πάρει τον ρόλο… Ως 15 ή 16χρονος, έκανα το μόνο που μου φάνηκε σωστό για να ξεχωρίσω — του φώναξα με όλη μου τη δύναμη», αφηγήθηκε ο ΝτιΚάπριο.
«Το δωμάτιο ξέσπασε σε γέλια. Αργότερα εκείνη την ημέρα, όπως λέει η ιστορία, ο Μπομπ επιβιβάστηκε στο αεροπλάνο με έναν παραγωγό. Ο Άρτ Λίνσον τον ρώτησε, “Ποιον θες για τον ρόλο;” Και με το χαρακτηριστικό του ύφος, απάντησε: “Το δεύτερο παιδί απ’ το τέλος.” Ευτυχώς, εκείνο το παιδί ήμουν εγώ, και εκείνη η στιγμή άλλαξε τη ζωή μου για πάντα, ξεκινώντας όλη μου την πορεία στον κόσμο του σινεμά.» Ακολούθησε ένα αφιέρωμα σε ταινίες του Ντε Νίρο, ξεκινώντας με την έκρηξη στο Casino και περιλαμβάνοντας τη θρυλική σκηνή «you talkin’ to me?» από τον Ταξιτζή του Μάρτιν Σκορσέζε.
Η τιμή αποδόθηκε σχεδόν 50 χρόνια μετά την πρώτη του εμφάνιση στις Κάννες με τις ταινίες 1900 του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι και Taxi Driver, που κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα. Στο μεταξύ, έχει υπάρξει τακτικός προσκεκλημένος του φεστιβάλ με ταινίες όπως The King of Comedy του Σκορσέζε, που άνοιξε το φεστιβάλ το 1983, το τελευταίο φιλμ του Σέρτζιο Λεόνε Once Upon a Time in America (1984), και The Mission του Ρόλαντ Ζοφέ (1986), που επίσης κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα. Πιο πρόσφατα, συμμετείχε στο φεστιβάλ με το Killers of the Flower Moon του Σκορσέζε, που προβλήθηκε εκτός διαγωνιστικού το 2023.
Η τελετή προηγήθηκε της παγκόσμιας πρεμιέρας της γαλλικής μουσικής feel-good ταινίας Leave One Day της Αμελί Μπονέν, που κατέγραψε ιστορία ως το πρώτο σκηνοθετικό ντεμπούτο που ανοίγει το φεστιβάλ. Στην τελετή έναρξης, συγκινητική ήταν και η ομιλία της Προέδρου της Κριτικής Επιτροπής Ζιλιέτ Μπινός, η οποία απέτισε φόρο τιμής στην Παλαιστίνια καλλιτέχνιδα και φωτορεπόρτερ Φατίμα Χασούνα.
Η νεαρή γυναίκα είχε προσκληθεί στο φετινό φεστιβάλ ως θέμα ντοκιμαντέρ που προβάλλεται στο παράλληλο τμήμα ACID, αλλά σκοτώθηκε από ισραηλινή αεροπορική επιδρομή μόλις 24 ώρες μετά την ανακοίνωση της συμμετοχής της ταινίας. Η Μπινός πλαισιώθηκε στη σκηνή από τα μέλη της επιτροπής: Χάλι Μπέρι, Παϊάλ Καπαδία, Άλμπα Ρορβάχερ, Λεϊλά Σλιμανί, Ντιεντό Χαμαντί, Χονγκ Σανγκσού, Κάρλος Ρεϊγάδας και Τζέρεμι Στρονγκ.
Θα παρακολουθήσουν και θα ψηφίσουν για τις 22 ταινίες που διεκδικούν τον Χρυσό Φοίνικα, ανάμεσά τους το The Phoenician Scheme του Γουές Άντερσον, το Eddington του Άρι Άστερ, το Alpha της Ζουλιά Ντικουρνό, το La Petite Dernière της Χαφσιά Ερζί και το Nouvelle Vague του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ. Την τιμή να κηρύξει το φεστιβάλ ανοιχτό είχε ο Κουέντιν Ταραντίνο, που βρίσκεται φέτος στις Κάννες ως επίσημος προσκεκλημένος του τμήματος Cannes Classics, με αφιέρωμα στον εκλιπόντα σκηνοθέτη χαμηλού προϋπολογισμού γουέστερν, Τζορτζ Σέρμαν.
notesfromlife 