Η παράσταση «Δόξα(sin)» φέρνει στη σκηνή ένα από τα πιο ευαίσθητα και ταυτόχρονα σκληρά ζητήματα της κοινωνίας μας: τα σεξουαλικά σκάνδαλα στην εκκλησία. Με αφετηρία την ανάγκη να μιλήσει για την κατάχρηση εξουσίας και την προδοσία της εμπιστοσύνης, η δημιουργός του έργου Σοφία Αλεβιζάτου μιλάει για τη διαδικασία γραφής που κράτησε σχεδόν δύο χρόνια, για τις δυσκολίες διαχείρισης ενός τόσο απαιτητικού υλικού, αλλά και για τη συνεργασία της με τον Μάριο Δρόσο στη σκηνοθεσία. Στη συζήτησή μας, εξηγεί γιατί επέλεξε το παιχνίδι ρόλων ως αφηγηματικό μηχανισμό, πώς γεννήθηκε η ομάδα ΤΑΡΑΤΣΑ και ποιο όραμα έχει για το μέλλον.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΚΟΝΔΡΑΝΗ

Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το έργο «Δόξα(sin)»; Ήταν κάτι που προϋπήρχε στο μυαλό σας ή προέκυψε μέσα από τις πρόσφατες συζητήσεις για την κακοποίηση και την εκκλησία;

-Η ιδέα για το έργο, δεν ήρθε σε ένα βράδυ. Θυμάμαι τον εαυτό μου να γράφει από παιδί, αν δηλαδή, έβλεπε κάποιος τα σχολικά μου βιβλία, είχαν όλα μέσα στιχάκια. Οπότε, η διαδικασία της γραφής μου έβγαινε αβίαστα, ωστόσο, περισσότερο μου γεννήθηκε η ανάγκη να γράψω θεατρικά έργα μέσα στη σχολή. Ήξερα ανέκαθεν, τις θεματικές που με απασχολούν, αλλά ήξερα πως αν γράψω κάτι, πρέπει να είναι μελετημένο καλά, και κάπως έτσι προέκυψε και το δόξα(sin), από μία σκέψη που προήλθε από πράγματα που είχα διαβάσει και δει, που ζυμώθηκε μέσα μου για χρόνια, ώσπου το τόλμησα. Η διαδικασία γραφής του κράτησε περίπου δύο χρόνια και μέσα στα δύο χρόνια αυτά, άλλαξε πολλές μορφές, για να καταφέρει να φτάσει στην τελική του. Δεν είναι ένα εγχείρημα που θέλει, απλώς, να καταθέσει το πόσο ειδεχθές είναι να κακοποιείται κάποιος. Είναι κάτι παραπάνω από αυτό. Η βία είναι κακή και καταδικάζω κάθε μορφή της. Η βία έχει ως αποτέλεσμα μόνο τη βία, αλλά αυτό που είχα περισσότερο την ανάγκη να εκφράσω ήταν κάτι που δε μπορούσα ποτέ να συλλάβω. Πώς γίνεται ένας άνθρωπος που έχει πάρει μία θέση εξουσίας, να καταχράζεται την εξουσία αυτή και να χρησιμοποιεί την έννοια της πίστης, για να κάνει κακό; Μία έννοια ,που μεγάλο ποσοστό του πλανήτη, πρεσβεύει για να προσελκύσει μόνο το καλό. Πώς γίνεται άνθρωποι που κηρύττουν μόνο την αγάπη και την αλληλεγγύη, να αμαυρώνουν το όνομα ενός κάποιου Θεού, για να εξαπολύσουν μόνο το έγκλημα; Μου φαίνεται αδιανόητο. Δεν κάνουμε λόγο πλέον μόνο για έγκλημα, αλλά για τη μεγίστη μορφή εξαπάτησης, δολιότητας και αλαζονείας. Και να προσθέσω εδώ, πως θύματα είναι παιδιά. Τα παιδιά, δε φέρουν καμία ευθύνη για ό,τι τους συμβαίνει και για ό,τι κακό υπάρχει στον κόσμο, εμείς όμως φέρουμε την ευθύνη, να προστατεύουμε τα παιδιά με κάθε δυνατό μέσο, και να τα προφυλάσσουμε.
Οι δύο αυτές αιτιολογήσεις που παρέθεσα, κάθε φορά που γυρνούν στο μυαλό μου, με εξοργίζουν, και μέσω του θυμού μου, αποφάσισα να καταστήσω γνωστό στον κάθε θεατή, πως αυτό έχει συμβεί και συμβαίνει, σε παιδιά με όνομα, σε παιδιά κάποιου, που κάποιος , κάποτε δε μπόρεσε να προστατεύσει, από ανθρώπους που υποτίθεται πως ενέπνεαν την αμέριστη εμπιστοσύνη για την προστασία τους. Είναι χρέος μου, σαν άνθρωπος, συνάνθρωπος και καλλιτέχνης, να είμαι ενεργό μέλος της κοινωνίας, μέσα στην οποία υπάρχω και ένας τρόπος να κινητοποιηθώ και να ευαισθητοποιήσω, είναι να κάνω παράσταση ό,τι με ανησυχεί.

Το role playing ως εργαλείο: Στο έργο οι ήρωες συμμετέχουν σε ένα παιχνίδι ρόλων. Τι σας γοητεύει σε αυτήν τη θεατρική φόρμα και τι φέρνει στην αφήγηση;

-Επέλεξα το παιχνίδι ως μηχανισμό αφήγησης, λίγο ειρωνικά, αν μου επιτρέπεται ο όρος, ακριβώς επειδή δεν είναι παιχνίδι. Λειτουργεί, ενδεχομένως, ως παιχνίδι στους θύτες, κάτι το οποίο είναι αισχρό και κατακριτέο, αλλά αυτό που ήθελα κυρίως να τονίσω στο έργο είναι, πως ο οποιοσδήποτε μπορεί να γίνει θύτης, όταν ξεπεράσει τα όρια που καθορίζουν το παιχνίδι. Πού ξεκινά και πού τελειώνει το παιχνίδι; Σε τι βαθμό είναι παιχνίδι ή είναι ακόμα παιχνίδι; Επί σκηνής, ήθελα να βοηθήσω όσο το δυνατόν περισσότερο τους ηθοποιούς που χρειάστηκε να ενσαρκώσουν ρόλους πολύ μεγαλύτερους ηλικιακά, και το role playing, βοήθησε και στην όψη και στη προσέγγιση του ρόλου. Συνάμα, συγγραφικά, σίγουρα ενίσχυσε τη δημιουργία μίας πλοκής σε ένα έργο που στον πυρήνα του ενέχει, για τους θεατές και τους ηθοποιούς πολλές προκλήσεις.

Μαζί με τον Μάριο Δρόσο συνυπογράφετε τη σκηνοθεσία. Πώς λειτουργήσατε ως δημιουργικό δίδυμο; Υπήρξαν διαφωνίες που σας πήγαν παρακάτω;

-Ο Μάριος, είναι ένας άνθρωπος που εκτιμώ πολύ για πολλά και διαφορετικά πράγματα, καθώς τυχαίνει να είναι κι ένας πολύ καλός μου φίλος. Ο λόγος που ήθελα το Μάριο μαζί μου στη διαδικασία αυτή, είναι γιατί έχουμε κοινό καλλιτεχνικό τρόπο έκφρασης και σκέψης, καθώς και κοινό όραμα. Κι ο Μάριος είναι ένας εξαιρετικός καλλιτέχνης. Ως δίδυμο, συνεργαστήκαμε πάρα πολύ καλά, ήμασταν σύμφωνοι στα περισσότερα κομμάτια, κι όπου δε συμφωνούσαμε, σεβόμασταν ο ένας τη γνώμη του άλλου, τα ζυγίζαμε κι όπου έπρεπε κάναμε ο καθένας αμοιβαίες υποχωρήσεις. Οι συνθήκες ήταν αντίξοες θα έλεγα και ο χρόνος έτρεχε, αλλά μέσα σε όλο αυτό, τα βάλαμε κάτω και μετά από απανωτά ξενύχτια και αλλεπάλληλες πρόβες, δηλώνουμε περήφανοι για το αποτέλεσμα. Πήραμε το έργο από το χέρι μαζί και το πήγαμε όσο πιο μακριά γινόταν. Ήμασταν σύμφωνοι στο να στηθεί το έργο με ρεαλιστική προσέγγιση, χωρίς να αποκλείσουμε στοιχεία σουρεαλισμού και αφήγησης. Η κατευθυντήρια γραμμή που αποφασίσαμε να δώσουμε στους ηθοποιούς, είχε κοινή βάση και κοινή αισθητική, το ψάξιμο ανάμεσα στο σώμα και στο νόημα , κοινώς στο λόγο, ήταν μία κοινή μας έρευνα. Πολλές φορές θυμάμαι το Μάριο να μου λέει «Τώρα αυτό σκεφτόμουν», όπως αντίστοιχα του το έλεγα κι εγώ και όλες τις φορές που πέσαμε πάνω σε ένα τέλμα, ήταν οι φορές που σηκώσαμε ο ένας τον άλλον και τον ξαναβάλαμε στο παιχνίδι, μέχρι να βρούμε απάντηση. Διαφωνίες δε θυμάμαι να είχαμε κι αν είχαμε θα ήταν του λεπτού και ξεχάστηκαν στην επόμενη πρόβα. Ήταν μία πολύ καλή και εποικοδομητική συνεργασία για μένα.

Το έργο αγγίζει ένα εξαιρετικά ευαίσθητο θέμα, αυτό των σεξουαλικών σκανδάλων στην ορθόδοξη εκκλησία. Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες δυσκολίες στη διαχείριση αυτού του υλικού;

-Τα ερωτήματα ήταν πολλά μέσα μου. Πώς καταδεικνύω κάτι τόσο απάνθρωπο, χωρίς να κάνω εκπτώσεις σε αυτό που θέλω να πω και χωρίς να πέσω σε παγίδες ‘’δικαιολόγησης’’ κάποιου εγκληματία. Για να εξηγήσω, πώς θέτω ακριβώς ό,τι έχει συμβεί, χωρίς να πρέπει να το προσαρμόσω στις ανάγκες μίας παράστασης; Ακόμα, πώς να εξηγήσω στο θεατή πως στο κείμενο ουδέποτε, θίγουμε θέματα προσωπικής πίστεως και θρησκείας, παρά μόνο κατηγορούμε τους δράστες αυτών των αποτρόπαιων ενεργειών; Τρίτον, να καταθέσω απλά τις μαρτυρίες και να πλάσω την παράσταση γύρω από αυτό ή να κατασκευάσω μία πλοκή που να περιέχει τις μαρτυρίες, αλλά ο βασικός άξονας να είναι η μυθοπλασία, ούτως ώστε ο θεατής να μπορέσει για λίγο να πάσχει με το χαρακτήρα και να δει για λίγο μέσα από τα μάτια του; Το μεγαλύτερο ερώτημα όλων, όμως, μέσα μου ήταν το αν είμαι έτοιμη να αναμετρηθώ με την εκκλησία, που είναι παγιωμένη στην ελληνική κοινωνία εδώ και πολλά χρόνια κι αν μπορώ να αντέξω να δώσω σάρκα και οστά σε ένα έγκλημα που καταδικάζω. Και τέλος, κατά πόσο μπορώ να επικοινωνήσω το όραμα αυτό στην ομάδα ΤΑΡΑΤΣΑ και να τους ζητήσω να με εμπιστευτούν στο παράτολμο αυτό εγχείρημα.

Στο κείμενο τίθεται το ερώτημα αν ο φόβος και η αγάπη είναι τα κυρίαρχα στοιχεία της πίστης. Ποια είναι η δική σας προσωπική θέση;

-Η αγάπη κατ΄ εμέ παρακινεί τα πάντα γύρω μας , είναι το πιο ισχυρό κίνητρο για τα πάντα. Το ίδιο και ο φόβος, αποτελεί το πιο ισχυρό κίνητρο για να μην κάνεις αυτό που αγαπάς ή που δε γνωρίζεις πως μπορείς να αγαπήσεις. Η πίστη είναι κάτι πολύ προσωπικό. Δε χωράει κάπου, δεν έγκειται σε κάτι συγκεκριμένο. Αλλά σίγουρα, πρέπει να αγαπάς αυτό που πιστεύεις και να πιστεύεις σε αυτό που αγαπάς, αλλιώς τσάμπα το πιστεύεις, αν δε σε παρακινεί να πας πιο μακριά. Η πίστη εμπεριέχει το φόβο, φόβος είναι και ο σεβασμός, πρέπει να φοβάσαι και να σέβεσαι αυτό που πιστεύεις, ειδάλλως δε θα μπορέσεις ποτέ να το φτάσεις, και δε θα μπορέσεις ποτέ να το πιστέψεις ειλικρινά, και σαφέστατα, δε θα σε πιστέψει κι αυτό πίσω.

Η ομάδα ΤΑΡΑΤΣΑ: Είναι η πρώτη εμφάνιση της ομάδας σας. Τι σημαίνει για εσάς αυτό το ξεκίνημα και τι όραμα έχετε για τη συνέχεια

-Η ομάδα ΤΑΡΑΤΣΑ, απαρτίζεται από τον Τάσο, το Μάριο, τη Ξένια, την Ηλιάνα, τη Μάρω, τη Μαρία κι εμένα. Είμαστε πολύ καλοί φίλοι, πέρα από συνεργάτες. Για να φτάσουμε στο σημείο αυτό, υπήρξαμε πρώτα συμφοιτητές, στο ίδιο τμήμα, στη δραματική σχολή και αποφοιτήσαμε μαζί. Δε ξέρω πόσο πιο καθαρό μπορώ να καταστήσω σε κάποιον αναγνώστη, πως το να ξοδεύεις, και το λέω με θετικό πρόσημο, δέκα ώρες την ημέρα, κάθε μέρα επί τρία έτη, με αυτά τα παιδιά, μπορεί να αποβεί απαιτητικό, εξουθενωτικό, αλλά συνάμα απίστευτα δημιουργικό. Σαν παρέα, μας δένουν χίλια πράγματα, σαν συνεργάτες, μας δένει το κοινό όραμα, η κοινή αισθητική και η κοινή ανάγκη επικοινωνίας. Σέβομαι τον καθένα ξεχωριστά σαν άνθρωπο και σαν καλλιτέχνη και το να ξεκινάς κάτι από κοινού με τους φίλους σου, είναι πάντα πιο αποτελεσματικό, πιο δημιουργικό και σε πάει ένα βήμα παρακάτω. Είμαι ευγνώμων που αγκάλιασαν αυτό το όνειρό μου, και το έφεραν εις πέρας και με το παραπάνω, σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι ήλπιζα ποτέ. Για μένα, το ξεκίνημα αυτό σημαίνει εμπιστοσύνη στην ομάδα και στη συνεργασία , καθώς και στη διαδικασία, γιατί κι εμείς πρώτη φορά το τολμούμε αυτό, την έκθεση δηλαδή, μόλις αποφοιτήσαμε και δη την έκθεση στην οποία θα υποβληθούμε, έχοντας ξεκινήσει κάτι από το μηδέν. Για μένα σημαίνει ευτυχία, ένα βήμα πιο κοντά στο όραμα της ομάδας κι ένας δρόμος προς την πορεία του καθενός, που μόλις τώρα χαράσσεται. Για μένα είναι το ξεκίνημα μίας πορείας που ευελπιστώ να είναι μόνο ανοδική. Η συνέχεια μας βρίσκει εξοπλισμένους με όνειρα αλλά και σχέδια, τα οποία είναι σε συζητήσεις να πραγματοποιηθούν, καθώς και δύο έργα που ετοιμάζονται για το μέλλον!

Μετά το «Δόξα(sin)», τι να περιμένουμε από εσάς και την ΤΑΡΑΤΣΑ;

-Μετά το Δόξα(Sin), σίγουρα να περιμένετε περαιτέρω πρότζεκτ από την ομάδα μας. Υπάρχουν δύο έργα που έχουν πέσει στο τραπέζι, δικά μας έργα, αλλά για αρχή θα εστιάσουμε στην ήδη υπάρχουσα παράστασή μας, και μόλις οι συνθήκες και ο χρόνος αποτελέσουν ευνοϊκούς παράγοντες, θα συζητήσουμε περισσότερα.
Εγώ, προσωπικά συμμετέχω σε μία παιδική παράσταση, την Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων, σε κείμενο και σκηνοθεσία του Θωμά Βελισσάρη , στη Μικρή Σκηνή Θεσσαλονίκης και έχουμε τώρα και την πρεμιέρα μας στις 28/09 στις 18:00.
Ακόμα, βρίσκομαι και σε διαδικασία προβών, για μία παράσταση που θα ανακοινωθεί σύντομα, σε σκηνοθεσία Θάνου Νίκα, που θα φιλοξενήσει το νεοσύστατο Θέατρο Τεχνών Θεσσαλονίκης.

Χορηγός επικοινωνίας παράστασης: notesfromlife.net