Ο βραβευμένος με Γκράμι σολίστ και ειδικός στα παραδοσιακά μουσικά όργανα των Μαορί, Τζερόμ Καβάνα Πουτάμα, ετοιμάζεται να μαγέψει τη Θεσσαλονίκη με τους αρχαίους ήχους του Taonga Pūoro. Την Παρασκευή, θα εμφανιστεί στην Αίθουσα Τελετών του ΑΠΘ, μαζί με την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, συνδυάζοντας τη βαθιά πνευματικότητα της μουσικής των Μαορί με τη συμφωνική κλασική μουσική.

Λίγο πριν από την πολυαναμενόμενη συναυλία του, μιλά για τη βαθιά πολιτιστική σημασία των μουσικών οργάνων των Μαορί, τη δυναμική σύντηξη των ιθαγενών ήχων με τις κλασικές συνθέσεις και την παγκόσμια σύνδεση που δημιουργεί η μουσική της φύσης. Σε αυτήν την αποκλειστική συνέντευξη, ο Καβάνα μοιράζεται τις εμπειρίες του με το Taonga Pūoro και τη δημιουργική του διαδικασία, δίνοντας μια γεύση από το τι μπορούν να περιμένουν οι θεατές από αυτή τη μοναδική μουσική εμπειρία.

Read the interview in English here

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΚΟΝΔΡΑΝΗ

Ευχαριστούμε πολύ που ήρθες στη Θεσσαλονίκη και μας φέρνεις την υπέροχη μουσική σου. Καταρχάς, τι μπορούμε να περιμένουμε να ακούσουμε στη συναυλία σου αύριο; Πώς πιστεύεις ότι το κοινό της Ελλάδας θα συνδεθεί με τη μουσική σου;

Τζερόμ Καβάνα Πουτάμα: Αυτό που φέρνω στη συναυλία είναι τα παραδοσιακά μουσικά όργανα των Μαορί. Είναι πανάρχαια, παλαιότερα και από κάποια κλασικά όργανα. Αυτό που προσφέρουν είναι ο ήχος της φύσης. Το όμορφο είναι πως, όταν τα συνδυάζεις με την κλασική μουσική, δημιουργείται κάτι νέο, κάτι μοναδικό. Πιστεύω πως οι άνθρωποι της Θεσσαλονίκης θα ακούσουν τη φύση την ίδια. Η φύση είναι παγκόσμια—οι ήχοι του ωκεανού, των πουλιών, του δάσους. Ελπίζω να νιώσουν αυτή τη σύνδεση μέσα από τη μουσική.

Σε ηλικία 16 ετών ήρθες για πρώτη φορά σε επαφή με το Taonga Pūoro μέσω της θείας σου. Μπορείς να μας περιγράψεις εκείνη τη στιγμή και πώς διαμόρφωσε τη μουσική σου πορεία;

Στην πραγματικότητα, η πρώτη μου επαφή ήταν πολύ νωρίτερα. Όταν ήμουν οκτώ ετών, η γιαγιά μου μού έδωσε το πρώτο μου παραδοσιακό μουσικό όργανο. Στα 16, η θεία μου μού χάρισε ένα ακόμα. Τότε ήταν που άρχισα να τα βλέπω πιο σοβαρά.

Η πραγματική μου εκπαίδευση στη μουσική προήλθε από το περιβάλλον όπου μεγάλωσα—σε μια αγροτική περιοχή, περνώντας πολύ χρόνο στη φύση, παίζοντας στα δάση και στα ποτάμια. Θυμάμαι πως ανέβαινα σε ένα συγκεκριμένο δέντρο για να ακούω τα πουλιά, όπως τον kōri mūkoe, γνωστό για το τραγούδι του. Από μικρό παιδί προσπαθούσα να μιμηθώ τους ήχους των πουλιών με τη φωνή μου. Αυτή η πρώιμη σύνδεση με τη φύση διαμόρφωσε ολόκληρη την προσέγγισή μου στη μουσική, γιατί από εκεί προέρχεται η μουσική μας.

Ως ειδικός στα μουσικά όργανα των Μαορί, τι θεωρείς πιο ισχυρό στον ήχο τους και στη σημασία τους για τον πολιτισμό σας;

Η μουσική μας έχει τεράστια σημασία στις τελετουργίες μας. Τη χρησιμοποιούμε στη γέννηση ενός παιδιού, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά και στις τελετές αποχαιρετισμού, όπως στην Tanya Hama, την τελετή της κηδείας. Παίζει, επίσης, σημαντικό ρόλο στην υποδοχή των επισκεπτών μας.

Ένας από τους κύριους σκοπούς της μουσικής μας είναι η διατήρηση της υγείας και της ισορροπίας μας. Οι πρόγονοί μας χρησιμοποιούσαν τον ήχο για να βοηθήσουν τους ανθρώπους όταν ήταν άρρωστοι ή αδύναμοι. Παράλληλα, η μουσική λειτουργούσε ως μέσο σύνδεσης με το περιβάλλον μας. Περνούσαμε πολύ χρόνο έξω, παίζοντας μουσική στη φύση. Μόνο αργότερα έγινε η μουσική μέσο ψυχαγωγίας και θεάματος.

Πώς προέκυψε η ιδέα να συνδυάσεις τη σύγχρονη μουσική με τη μουσική των Μαορί;

Υπέροχη ερώτηση! Έχω μια φίλη, τη Σελίνα Φίσερ, η οποία έγραψε όλη τη μουσική για την ορχήστρα. Εγώ της έπαιξα τις συνθέσεις μου, που αντλώ από τη φύση. Στην κλασική μουσική, πηγαίνεις σε σχολή, μελετάς τους μεγάλους συνθέτες και μαθαίνεις μουσική με αυτόν τον τρόπο. Για εμάς, όμως, η μουσική προέρχεται από την ίδια τη φύση. Παίζουμε με τη φύση, ακούμε τους ήχους της, και έτσι συνθέτουμε.

Μοιράστηκα με τη Σελίνα είκοσι χρόνια συνθέσεων που γεννήθηκαν από τις βόλτες μου στη φύση, κι εκείνη έγραψε όλη την ορχηστρική μουσική γύρω από αυτές. Αυτό κάνει το έργο μας ξεχωριστό. Νομίζω πως είναι μια πρωτόγνωρη συνεργασία, ίσως και η πρώτη στον κόσμο, όπου αυτοί οι δύο μουσικοί κόσμοι ενώνονται και ακούγονται μαζί.

Ήταν δύσκολο να ενώσετε αυτές τις δύο μουσικές παραδόσεις;

Ναι, απόλυτα! Αλλά η Σελίνα έκανε απίστευτη δουλειά για να φέρει αυτούς τους δύο κόσμους κοντά.

Θα παραβρεθεί στη συναυλία;

Δυστυχώς όχι. Ήταν να έρθει, αλλά παραμένει στη Νέα Ζηλανδία.

Κέρδισες ένα Γκράμι για τη συμμετοχή σου στο Calling All Dawns, φέρνοντας τη μουσική των Μαορί σε παγκόσμια σκηνή. Τι σήμαινε αυτή η εμπειρία για εσένα;

Το να κερδίσω ένα Γκράμι είναι τεράστιο—είναι το σημαντικότερο μουσικό βραβείο στον κόσμο. Όμως, για μένα, το πιο σημαντικό ήταν ότι γράψαμε ένα τραγούδι στη γλώσσα των Μαορί, που ακούστηκε παγκοσμίως. Χρησιμοποιήσαμε μια αρχαία παροιμία για την ηρεμία του ωκεανού και το πώς μεταδίδει αυτή την ενέργεια στους ανθρώπους.

Ποια συμβουλή θα έδινες στους νέους Μαορί μουσικούς που θέλουν να εξερευνήσουν την πολιτιστική τους κληρονομιά;

Το σημαντικότερο είναι να είσαι αυθεντικός. Στη Νέα Ζηλανδία, επειδή είμαστε μικρή χώρα, συχνά κοιτάμε προς την Ευρώπη ή την Αμερική. Όμως, ξεχνάμε το δικό μας μεγαλείο. Εγώ παρέμεινα πιστός σε αυτό που είμαστε, χωρίς να προσπαθώ να γίνω κάτι άλλο. Οι άνθρωποι στην Ευρώπη, όπως και στην Ελλάδα, εκτιμούν την αυθεντικότητα. Θέλουν να γνωρίσουν τη μουσική και τον πολιτισμό μας όπως είναι.

Πώς αντιδρά ο κόσμος όταν ακούει τη μουσική σου για πρώτη φορά;

Είναι απίστευτο. Στην πρώτη μας πρόβα, οι μουσικοί έκλαιγαν. Είπαν πως δεν είχαν ακούσει ποτέ κάτι τέτοιο. Ο μαέστρος, ο Μίλτος Λογιάδης, άλλαξε τη σειρά του προγράμματος και είπε: «Δεν μπορούμε να παίξουμε τίποτα μετά από αυτό. Πρέπει να είναι το τελευταίο κομμάτι.» Ήταν μεγάλη τιμή.

Ευχαριστούμε θερμά για τον χρόνο σου και για το ότι μοιράστηκες αυτή τη μοναδική μουσική μαζί μας!

Ευχαριστώ! Ήταν χαρά μου.

Περισσότερα για τη συναυλία εδώ.

Φωτογραφίες: Νικόλαος Τσιώλης