Η Σεσίλια Ροζ, παραγωγός της Ανιές Βαρντά και υπεύθυνη παραγωγής της Ciné-Tamaris, βρίσκεται στην Αθήνα, προσκεκλημένη της Ταινιοθήκης της Ελλάδος με αφορμή το αφιέρωμα στις ταινίες μυθοπλασίας της γαλλίδας δημιουργού που ξεκίνησε χθες (12-15/12).
Στη συνέντευξη τύπου που έδωσε πριν λίγο στο Γαλλικό Ινστιτούτο, συνοδευόμενη από την πρόεδρο της Ταινιοθήκης της Ελλάδος Μαρία Κομνηνού, η Σεσίλια Ροζ μίλησε για την αείμνηστη «γιαγιά της Νουβέλ Βαγκ», με την οποία συνεργάστηκε στενά τα τελευταία 17 χρόνια.
«Δύο μέρες πριν τον θάνατό της ήταν ακόμα γεμάτη σχέδια και ιδέες», είπε στους δημοσιογράφους η στενή συνεργάτιδά της στην παραγωγή αλλά και τη διανομή των ταινιών της. «Ήταν υπέροχο να δουλεύεις μαζί της, ήταν ένας άνθρωπος σε μόνιμη κίνηση, με μια αστείρευτη δημιουργικότητα, αλλά ταυτόχρονα ήταν και απαιτητικό να δουλεύεις μαζί της –ήταν εργασιομανής, δεν υπήρχαν σαββατοκύριακα και αργίες, δεν ξεχώριζε νύχτα-μέρα, ενώ είναι χαρακτηριστικό πως το γραφείο της ήταν μέσα στο ίδιο της το σπίτι. Δεν θύμωνε ποτέ, όμως ήταν πολύ απαιτητική και ανυπόμονη, και ήθελε όλοι να ανταποκρίνονται άμεσα στην ταχύτητα σκέψης της και στις παρορμήσεις της το επόμενο δευτερόλεπτο που της ερχόταν μια ιδέα, αλλά δεν ήταν εύκολο για όλους να έχουν αυτήν την ετοιμότητα. Όμως δεν υπήρχε ποτέ κακία στην συμπεριφορά της. Ήταν πολύ κουραστική η συνεργασία μαζί της, ταυτόχρονα όμως και πολύ συναρπαστική, δεν ήξερες ποτέ τι θα προκύψει και μου άρεσε πολύ που την έζησα να γερνάει χωρίς να χάνει στιγμή την περιέργειά της για τους άλλους».
Στο ερώτημα κατά πόσον, τα πρώτα χρόνια της καριέρας της, η νεαρή Βαρντά δέχτηκε αρνητική αντιμετώπιση, η Σεσίλια Ροζ είπε πως «η Ανιές δεν έγινε ποτέ μέλος της παρέας των αγοριών της Νουβέλ Βαγκ. Χάραζε τον δικό της δρόμο, έκανε το σινεμά που ήθελε και δεν την ένοιαζε η γνώμη κανενός -άντρα ή γυναίκας. Αστειευόταν μάλιστα με διάφορα σχόλια που κατά καιρούς άκουγε. Πάντως δούλεψε στενά με άντρες, για παράδειγμα μοντάζ στο «Pointe Courte» της έκανε ο Αλεν Ρενέ».
Το πρόσφατο ντοκιμαντέρ «Πρόσωπα και Ιστορίες» (Visages Villages) που η Βαρντά συν-σκηνοθέτησε με τον νεαρό street art καλλιτέχνη JR, «ήταν κάτι που δεν είχε κάνει ποτέ ξανά στο παρελθόν, με την έννοια πως δεν είχε μάθει να συνεργάζεται με άλλον δημιουργό στις ταινίες της. Όμως της χάρισε μια νεα δημοφιλία στο νεαρόκοσμο ανοίγοντας της ένα παράθυρο στον κόσμο των social media. Ήταν κάτι πρωτόγνωρο γι’ αυτήν, καθώς ήταν συνηθισμένη να «μιλά» κυρίως στο σινεφίλ κοινό, κι αυτό την γέμισε χαρά».
Όσοι είδαν το ντοκιμαντέρ αυτό, δεν ξεχνούν τη σκηνή που η Βαρντά πηγαίνει να συναντήσει τον παλιό και αγαπημένο της φίλο Γκοντάρ στο σπίτι του, αλά εκείνος, ενώ είναι εκεί, τελικά δεν της ανοίγει την πόρτα… «Η σχέση τους ήταν ανέκαθεν στενή. Τους έδενε μια αμοιβαία εκτίμηση που δεν έπαψε ποτέ να υφίσταται. Όμως θεωρώ πως όταν εκείνη τη μέρα, με τις κάμερες μπροστά, δεν της άνοιξε την πόρτα του σπιτιού του, ναι μεν ο Γκοντάρ την στενοχώρησε, αλλά τελικά της έκανε ένα δώρο. Με την εξής έννοια: αν άνοιγε την πόρτα, τι θα κατέγραφε το ντοκιμαντέρ; Τη συγκινητική στιγμή που δύο γεροντάκια συναντιούνται και πάλι. Όμως εκτιμώ πως ο Γκοντάρ ένοιωθε πως κάτι τέτοιο δεν είχε θέση στο ντοκιμαντέρ αυτό, στο οποίο πρωταγωνιστεί η σχέση της ηλικιωμένης Βαρντά με το νεαρo street artist. Ίσως έκρινε λοιπόν πως αυτό θα ήταν λάθος, μια περιττή συγκίνηση. Όταν οι δύο κάμερες κατέγραψαν τη στιγμή αυτή, κατέγραψαν και τη συναισθηματική φόρτιση της απογοητευμένης Ανιές, και η σκηνή είχε τελικά μια δυναμη, μια ένταση, που, όπως τελικά γρήγορα αντιλήφθηκε και η ίδια, ήταν ένα δώρο για την ταινία της».
Ως δημιουργός «ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τους ανθρώπους του περιθωρίου, μη προνομιούχους, για μετανάστες και ανθρώπους φτωχούς που ψαχνουν για φαγητό στο δρόμο». Ως προς το λεγόμενο γυναικείο σινεμά, «άκουγα την Ανιές πάντα να λέει πως το να είναι κανείς σκηνοθέτης είναι δύσκολο. Είτε είσαι γυναίκα, είτε άντρας. Εξάλλου θεωρούσε πως υπήρχαν συνάδελφοί της που αντιλαμβάνονται μια χαρά τις γυναικείες ευαισθησίες και έχουν φτιάξει θαυμάσιους ρόλους γυναικών. Σε καμία περίπτωση η ίδια δεν διεκδικούσε τον ρόλο του πρεσβευτή του γυναικείου σινεμά. Και θεωρούσε πως οι δυσκολίες χρηματοδότησης που αντιμετώπιζε δεν είχαν να κάνουν με το ότι είναι γυναίκα αλλά περισσότερο με το είδους κινηματογράφου που έκανε».
Αναφερόμενη στο αφιέρωμα της Ταινιοθήκης, η Σ.Ροζ είπε πως χαίρεται για την επιλογή να προβληθούν οι ταινίες μυθοπλασίας της Βαρντά, που φανερώνουν την εξέλιξη της δουλειάς της στο χρόνο. «Η Ανιές δεν ξεκίνησε συμβατικά, όπως οι περισσότεροι, με μια μικρού μήκους ταινία. Αντίθετα, μόλις στα 26 της χρόνια, το 1954, έκανε μεγάλου μήκους ταινία και συνέχισε ενσωματώνοντας πάντα στοιχεία φιξιόν και ντοκιμαντέρ στις ταινίες της. Αυτό ίσως ξένισε κάποιους, το ότι δηλαδή μια γυναίκα, και μάλιστα τόσο μικρή, κινήθηκε με τέτοια ευκολία ανάμεσα στα είδη. Όμως στην περίπτωση της η λέξη κλειδί ήταν «ελευθερία»».
Η κυρία Ροζ δήλωσε στεναχωρημένη που δεν στάθηκε τελικά εφικτό να προβληθεί η ταινία «Η Κλεό από τις 5 έως τις 7», αλλά είπε πως είναι σημαντικό οτι στη θέση της θα προβληθεί το τελευταίο ντοκιμαντέρ της σκηνοθέτιδας «Η Ανιές με τα λόγια της Βαρντά», «καθώς είναι μια ταινία στην οποία η ίδια η Βαρντά σου δίνει το κλειδί για να κατανοήσεις τις ταινίες της, την δομή, την αφήγηση, τις σκηνοθετικές επιλογές που έκανε».
Η Σεσίλια Ροζ και η Ανιές Βαρντά δούλευαν μαζί σχεδόν μέχρι τη μέρα που η γαλλίδα δημιουργός «έφυγε». «Ήταν άρρωστη για δύο χρόνια, όμως δεν μιλούσε ποτέ γι’ αυτό. Η αναγνώριση του Χόλιγουντ, μέσα από το τιμητικό όσκαρ που έλαβε το Νοέμβριο του 2017, με τον Σπίλμπεργκ να γονατίζει πλάι της, την ικανοποίησε πολύ. Το μόνο που πάντα ήθελε είναι να συνεχίζει να δημιουργεί. Έκανε σχέδια μέχρι την τελευταία στιγμή, και ίσως γι’ αυτό σόκαρε τόσο ο θάνατός της».
Σήμερα, επικεφαλής της Ciné-Tamaris είναι τα δύο παιδιά της Βαρντά, η Ροζαλί και ο Ματιέ. «Η εταιρεία συνεχίζει το έργο της προώθησης του έργου της Ανιές Βαρντά, αλλά και του συζύγου της Ζακ Ντεμί, μέσα από εκδόσεις των έργων τους, αλλά και μέσα από εκθέσεις, βιβλία και αποκαταστάσεις των ταινιών τους. Στα σκαριά είναι μάλιστα ένα νέο ντοκιμαντέρ για την Βαρντά».
Όσο για την ίδια τη Σεσίλια Ροζ, μέσω της νέας εταιρείας παραγωγής που έχει ιδρύσει, θέλει να δώσει χώρο «σε μια νέα γενιά σκηνοθετών που ανδρώθηκαν με το σινεμά της Ανιές»…
· «Η Ανιές με τα Λόγια της Βαρντά» είναι η ταινία έναρξης του αφιερώματος στην Ανιές Βαρντά, σήμερα Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου στις 8 μ.μ. στην Ταινιοθήκη, παρουσία της Σεσίλια Ρόζ.
· Αύριο Παρασκευή 13/12, στις 5 μ.μ., θα πραγματοποιηθεί συζήτηση με τη Σεσιλια Ροζ στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος.
EΙΣΙΤΗΡΙΑ:
Γενική είσοδος: 5 ευρώ.
VIVA: https://www.viva.gr/tickets/cinema/lais-aithousa-a/afierwma-sti-anies-varda/
Tαινιοθήκη της Ελλάδος
Ιερά Οδός 48 και Μεγάλου Αλεξάνδρου, μετρό Κεραμεικός, τηλ. 210 3612046, http://www.tainiothiki.gr
To Aφιέρωμα στην Ανιές Βαρντά διοργανώνεται από την Ταινιοθήκη της Ελλάδος στo πλαίσιο της πράξης «Η Κινηματογραφοφιλία στη Νέα Εποχή ΙΙ» που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση – Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΠΕΠ ΑΤΤΙΚΗ του ΕΣΠΑ 2014-2020
Notes From Life 